Op maandagavond 20 oktober besteedde het programma Radar aandacht aan mesh-implantaten. In de uitzending werd onder meer gesproken over het vernieuwde NVOG-standpunt (18 juli 2025) over de Calistar S, een type implantaat dat sinds kort in Nederland onder strikte voorwaarden mag worden toegepast.

Een verzakking (prolaps) is een veelvoorkomende gynaecologische aandoening die wereldwijd meer dan 40% van de vrouwen treft. Jaarlijks worden 60.000–65.000 vrouwen met een prolaps doorverwezen naar Nederlandse ziekenhuizen, waarvan ongeveer 21% (15.000) uiteindelijk een operatie ondergaat.
Vrouwen die al eerder aan een verzakking zijn geopereerd en opnieuw klachten krijgen, kunnen, wanneer andere behandelingen niet meer helpen, kiezen voor een operatie met een vaginaal implantaat. Deze zorg vindt uitsluitend plaats in gespecialiseerde centra, waar behandelingen en nazorg zorgvuldig worden gemonitord.

Het is belangrijk onderscheid te maken tussen verschillende soorten implantaten. De midurethrale slings (ook wel incontinentiebandjes genoemd) en abdominale implantaten (gebruikt bij sacrocolpopexie, de ‘buikmatjes’) worden al jarenlang toegepast met goede langetermijnresultaten. De vaginale meshes, zoals de Calistar S, worden gebruikt bij minder dan 1% van alle verzakkingsoperaties per jaar. Voor deze groep is er vaak geen andere oplossing meer mogelijk om van de klachten af te komen.

In 2020 publiceerde de NVOG een standpunt over het gebruik van vaginale implantaten. Kern daarvan was dat chirurgie met een implantaat uitsluitend binnen studieverband een optie mocht blijven voor vrouwen met een herhaalde verzakking en ernstige klachten, zonder andere behandelopties.
Het vernieuwde standpunt is een actualisatie hiervan. De NVOG heeft herziening overwogen omdat de inclusie van de Calistar S-studie is afgerond: er worden geen nieuwe deelnemers meer opgenomen, terwijl de follow-up nog 2 jaar loopt. Er zouden dan gedurende deze 2 jaar geen andere patiënten met een recidief verzakking en ernstige klachten kunnen worden geholpen. Terwijl er nog vrouwen zijn die behandeling behoeven. Daardoor moest de NVOG opnieuw beoordelen of en onder welke voorwaarden het implantaat verantwoord kan worden aangeboden op basis van recente wetenschappelijke inzichten^1-6.

De Calistar S is bedoeld als last resort behandeling voor vrouwen met ernstige, terugkerende verzakkingsklachten, bij wie andere behandelopties, zoals bekkenfysiotherapie, pessariumgebruik of eerdere operaties, onvoldoende resultaat hebben gehad. Het gaat om vrouwen bij wie de kwaliteit van leven sterk is verminderd door klachten.

Op basis van de tussenresultaten van de Nederlandse studie én recente internationale gegevens^1-6 heeft de NVOG geconcludeerd dat de behandeling, onder strikte voorwaarden en uitsluitend in zes gespecialiseerde centra, verantwoord kan worden voortgezet.

De follow-up is van groot belang en wordt verder gevolgd en geanalyseerd. Het beleid blijft onder voortdurende evaluatie.

De NVOG acht iedere vorm van beïnvloeding door fabrikanten onwenselijk. Naar ons weten is er geen sprake geweest van belangenverstrengeling bij de totstandkoming van het standpunt.

Wij betreuren dat de uitzending een onvolledig en onjuist beeld geeft van de huidige praktijk en de zorgvuldige wijze waarop het herziene standpunt tot stand is gekomen.

Het uitgangspunt van de NVOG is zorgdragen voor veilige, beschikbare en wetenschappelijk onderbouwde zorg aan vrouwen met prolapsklachten. De NVOG realiseert zich dat er vrouwen zijn die na een ingreep met een implantaat ernstige klachten ervaren. Dat is ingrijpend en verdient erkenning, zorg en aandacht. Wij vinden het belangrijk dat deze vrouwen passende en deskundige zorg krijgen, in een setting waarin kwaliteit, veiligheid en transparantie voorop staan.

Via onderstaande links lees je

• De schriftelijke reactie van de NVOG op de vragen van Radar
• De schriftelijke beantwoording op de vragen aan de ziekenhuizen
• Het overzicht van de behandelingen  van 2022, 2023 en 2024

Referenties

1. Tsia-Shu Lo, Eyal Rom, Fazlin Harun, Lan-Sin Jhang et al. Anterior-apical Transvaginal Mesh (CalistarS) for Treatment of Advanced Urogenital Prolapse: Surgical and Functional Outcomes at 1 Year. Int Urogynecol J 2024
2. Marzio Angelo Zullo , Michele Carlo Schiavi , Paolo Luffarelli et al. Efficacy and safety of anterior vaginal prolapse treatment using single incision repair system: Multicentric study. Taiwan J Obstet Gynecol, 2022;61:646-651
3. A Sampietro et al. A retrospective comparison of Calistar A versus the second generation lightweight Calistar S for treating anterior and apical pelvic organ prolapse. Pelviperineology 2019:38:106-111
4. Gert Naumann, Tanja Hüsch, Claudia Mörgeli et al. Mesh-augmented transvaginal repair of recurrent or complex anterior pelvic organ prolapse in accordance with the SCENIHR opinion. Int Urogynecol J. 2021;32:819-827
5. Prospective long-term evaluation of the efficacy and safety of Calistar S for transvaginal Pelvic Organ Prolapse Repair (ongoing Caspo trial in Germany, ClinicalTrials.gov NCT 03821142)
6. Prospective Calistar S trial (ongoing) in the Netherlands (NL-OMON28804)